Janowskie tkaniny dwuosnowowe
Tkactwo dwuosnowowe, zwane też podwójnym, należy do najciekawszych zjawisk współczesnej polskiej sztuki ludowej. Do niedawna popularne na zwartym obszarze północno-wschodniej Polski, przetrwało do dzisiaj jedynie w okolicach Janowa. Wełniane, dekoracyjne tkaniny, zwane często „janowskimi dywanami”, łączące w swoim wzornictwie tradycję ze współczesnością, swoim pięknem i unikalną technologią tkacką budzą duże zainteresowanie zarówno badających je od kilkudziesięciu lat etnografów i specjalistów, jak też miłośników sztuki ludowej w kraju i za granicą.
Wełniane, wzorzyste dywany wytwarzane są w wiejskich izbach na ręcznych, poziomych krosnach. Zanim nitki osnowy i wątku trafią na krosno, tkaczki przędą z runa owczego na kołowrotku nici, skręcają je i barwią. Następnie snują dwie osnowy o kontrastowych barwach na warsztacie. Do tkania używają dwóch wątków w kolorach osnowy. W trakcie budowy ornamentu, przy użyciu wąskiej listewki zwanej „prądkiem” wydobywają na wierzch nitki dolnej osnowy, jednocześnie przesuwając nitki osnowy górnej ku dołowi i spajają go wątkiem o tej samej barwie. W ten sposób na warsztacie powstaje tkanina o splocie płóciennym, w dwóch kolorystycznych, dających się rozdzielić pod palcami warstwach, przeplatających się wzdłuż krawędzi wzoru, w których lewa strona jest odwrotnością prawej. Mimo negatywowo-pozytywowego wzoru, który pozwala ją eksponować obustronnie, każda tkanina ma prawą i lewą stronę. Po prawej krawędzie ornamentów są linearne, na lewej najczęściej pozostają rozmyte, często ząbkowane.
Pracownie tkackie:
Teresa Pryzmont – Wasilówka 19, 16-130 Janów, tel. 85 721 63 64
Filomena Krupowicz – ul. Sokólska, 16-130 Janów, tel. 85 721 61 28
Alicja Kochanowska – ul. Nadrzeczna 3, 16-130 Janów, tel. 85 721 60 36
Ludgarda Sieńko – ul. Sokólska 8, 16-130 Janów, tel. 85 721 61 74
Danuta Radulska – Wasilówka 18, 16-130 Janów, tel. 85 721 60 24
Helena Gołko – Trofimówka 29, 16-130 Janów, tel. 85 712 66 04
Marta Błahuszewska – Kumiałka 24, 16-130 Janów, tel. 85 712 61 79
Kazimiera Makowska – ul. Kościelna 14, 16-315 Lipsk, tel. 87 642 37 95
Bernarda Rość – Szaciłowka 37, 16-140 Korycin, tel. 85 721 91 64
Izba Tkactwa Dwuosnowowego
ul. Białostocka 14a, 16-130 Janów
(Informacje praktyczne: Gminny Ośrodek Kultury Sportu i Turystyki w Janowie ul. Sokólska 18, 16-130 Janów, tel. 85 721 61 42, e-mail: janow@e-kultura.pl)
Wełniane, wzorzyste dywany wytwarzane są w wiejskich izbach na ręcznych, poziomych krosnach. Zanim nitki osnowy i wątku trafią na krosno, tkaczki przędą z runa owczego na kołowrotku nici, skręcają je i barwią. Następnie snują dwie osnowy o kontrastowych barwach na warsztacie. Do tkania używają dwóch wątków w kolorach osnowy. W trakcie budowy ornamentu, przy użyciu wąskiej listewki zwanej „prądkiem” wydobywają na wierzch nitki dolnej osnowy, jednocześnie przesuwając nitki osnowy górnej ku dołowi i spajają go wątkiem o tej samej barwie. W ten sposób na warsztacie powstaje tkanina o splocie płóciennym, w dwóch kolorystycznych, dających się rozdzielić pod palcami warstwach, przeplatających się wzdłuż krawędzi wzoru, w których lewa strona jest odwrotnością prawej. Mimo negatywowo-pozytywowego wzoru, który pozwala ją eksponować obustronnie, każda tkanina ma prawą i lewą stronę. Po prawej krawędzie ornamentów są linearne, na lewej najczęściej pozostają rozmyte, często ząbkowane.
Pracownie tkackie:
Teresa Pryzmont – Wasilówka 19, 16-130 Janów, tel. 85 721 63 64
Filomena Krupowicz – ul. Sokólska, 16-130 Janów, tel. 85 721 61 28
Alicja Kochanowska – ul. Nadrzeczna 3, 16-130 Janów, tel. 85 721 60 36
Ludgarda Sieńko – ul. Sokólska 8, 16-130 Janów, tel. 85 721 61 74
Danuta Radulska – Wasilówka 18, 16-130 Janów, tel. 85 721 60 24
Helena Gołko – Trofimówka 29, 16-130 Janów, tel. 85 712 66 04
Marta Błahuszewska – Kumiałka 24, 16-130 Janów, tel. 85 712 61 79
Kazimiera Makowska – ul. Kościelna 14, 16-315 Lipsk, tel. 87 642 37 95
Bernarda Rość – Szaciłowka 37, 16-140 Korycin, tel. 85 721 91 64
Izba Tkactwa Dwuosnowowego
ul. Białostocka 14a, 16-130 Janów
(Informacje praktyczne: Gminny Ośrodek Kultury Sportu i Turystyki w Janowie ul. Sokólska 18, 16-130 Janów, tel. 85 721 61 42, e-mail: janow@e-kultura.pl)
Galeria zdjęć
