Kościół pw. Apostołów Piotra i Pawła w Suchowoli

Pierwszy drewniany kościół p.w. Apostołów Piotra i Pawła wzniesiono w Suchowoli w 1791 roku. Do 1798 roku pełnił on funkcję filii parafii w Chodorówce, lecz po III rozbiorze Polski Prusacy nakazali przenieść do niego wszystkie nabożeństwa ze względu na zły stan techniczny macierzystej świątyni. Była to uroczystość dla parafian nie lada! Przenoszono, zapewne, niektóre ołtarze i wszystkie rekwizyta niezbędne do nabożeństwa z wielką okazałością w ciągu trzech dni: 23, 24 i 25 marca, przy dwoistej kapeli – wojskowej i cywilnej, z udziałem 49 księży i 8 tysięcy ludności cywilnej. Drewniany kościół suchowolski założono na rzucie krzyża łacińskiego zakończonego wielobocznym prezbiterium ujętym zakrystią i skarbcem; do fasady przylegała pojedyncza wieża. Z czasem jednak kościół okazał się zbyt szczupły dla rozrastającej się parafii. Starania o wybudowanie nowego rozpoczęto w 1864 roku, jednak zgodę rządu carskiego uzyskano dopiero w 1878 roku. Już na początku następnego roku parafianie własnymi siłami rozpoczęli wznoszenie nowej świątyni, której projektantem był Jakub Fordon, grodzieński architekt, ojciec Sługi Bożego o. Melchiora Józefa Fordona. Kierownikiem budowy został Romuald Samotyja-Lenczewski, późniejszy autor wielu eklektycznych kościołów w województwie podlaskim. Prace ukończono w 1885 roku i 25 sierpnia uroczyście przeniesiono nabożeństwo do nowej świątyni. Konsekracja kościoła nastąpiła znacznie później, bo w 1905 roku, a dokonał jej biskup wileński Edward Ropp. Dość szybko jednak, bo już na początku XX stulecia prace budowlane przy świątyni wznowiono. Polegały one na przebudowie fasady w celu nadania jej cech modnej wówczas „malowniczości”. Zmiany miały charakter kosmetyczny i polegały na podwyższeniu wież o ażurowe gloriety oraz przebudowie trójkątnego, klasycyzującego naczółka międzywieżowego na schodkowy szczyt z okulusem w centrum. II wojna światowa przyniosła kościołowi suchowolskiemu poważne zniszczenia. 28 lipca 1944 roku wojska niemieckie wysadziły fasadę kościoła, aby jego wieże nie posłużyły Rosjanom za punkt obserwacyjny. W wyniku wybuchu całkowitemu zawaleniu uległa frontowa część kościoła. Dodatkową stratą było też spalenie się archiwum parafialnego, umieszczonego na czas działań wojennych właśnie w kościelnych wieżach. Wkrótce po tej katastrofie w miejscu fasady wystawiono prowizoryczną drewnianą ścianę, oszklono okna, zamurowano wyrwy i pęknięcia, wyremontowano elementy wyposażenia, ale do głównego remontu świątyni przystąpiono w roku 1947. Nową fasadę, inspirowaną jezuicka architekturą późnego baroku, zaprojektował warszawski architekt Andrzej Boni. Planował on również powiększenie kościoła o transept nakryty kopułą i zwieńczenie dachu sygnaturką, ale koncepcji tych nie zrealizowano. Remont ukończono w 1948 roku.
Suchowolska świątynia jest budowlą na rzucie bardzo wydłużonego prostokąta, z masywem wieżowym od zachodu i niższą od korpusu absydą zamykającą prezbiterium. Wnętrze przy pomocy dwóch rzędów filarów zostało podzielone na trzy nawy, z których środkowa, najszersza i najwyższa, przekryta jest żelbetonową kolebką, boczne zaś płaskimi stropami. Zewnętrzny kostium stylowy kościoła nawiązuje do renesansu (równy, monotonny rytm arkadowych okien w bocznych elewacjach) oraz jezuickiego baroku (fasada wzorowana m.in. na rzymskim kościele Il Gesu).
We wnętrzu kościoła znajdują się trzy drewniane neobarokowe ołtarze z końca XIX wieku. W najwyższej kondygnacji ołtarza głównego umieszczone zostały figury św. Grzegorza Wielkiego, papieża i św. Augustyna przeniesione z poprzedniego, drewnianego kościoła. Podobną genezę ma obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem znajdujący się w tym ołtarzu, pochodzący prawdopodobnie z XIX wieku. Jednym z najcenniejszych zabytków jest XVIII-wieczna ambona, translokowana z dominikańskiego kościoła w pobliskich Karpowiczach. Świadczą o tym płaskorzeźby pokrywające jej kosz, przedstawiające m.in. różaniec, księgę i psa z pochodnią w pysku, zaczerpnięte z ikonografii dominikańskiej.