Facebook
Twitter

Wybierz język strony:

   
Fundacja Biebrzańska Dziukijos VVG Kalvarija VVG Biebrzański dar natury
Facebook
Twitter
 

Kościół pw. św. Anny w Kamiennej Starej

W Starej Kamiennej zachował się najstarszy drewniany kościół w województwie podlaskim. Jest to dawna kaplica dworska Wiesiołowskich p.w. św. Anny, datowana na około 1610 rok. Zbudowana została w konstrukcji zrębowej, jej sześciospadowy dach pokryty jest obecnie gontem, ściany osłania pionowy szalunek z listowaniem. Kaplica prezentuje najprostszy typ świątyni salowej złożonej z prostokątnej nawy i trójbocznie zamkniętego prezbiterium, do którego przylega niska zakrystia. Balkon chóru muzycznego, rozpięty w zachodniej części nawy, wyznacza sferę kruchty. Ów nieskomplikowany układ przestrzenny oraz stromy wielopołaciowy dach wskazują, że budowniczowie kaplicy pozostawali jeszcze pod wpływem architektury późnogotyckiej.
Najcenniejszym i w zasadzie jedynym (oprócz kamiennej chrzcielnicy) elementem wyposażenia kaplicy jest piękny ołtarz główny. Widnieje na nim sygnatura malarza – splecione inicjały TSW, skrót Grod. (Grodno) oraz data 1610.  Drewniany ołtarz ma formę wspartego na predelli tryptyku o nieruchomych skrzydłach i ozdobnym zwieńczeniu. Do jego dekoracji użyto ornamentów charakterystycznych dla północnoeuropejskiego manieryzmu: rautów, wstęg i okuć, a także złocenia i srebrzenia. Obrazy namalowano na drewnie z użyciem wyciskanego w gruncie pozłacanego ornamentu roślinnego. Artysta wybrał mocne, głębokie kolory; ciepłe w centralnej części kompozycji i chłodne w predelli i na skrzydłach. W polu głównym znajduje się obraz św. Anny Samotrzeć ilustrujący wezwanie kaplicy. Św. Anna i jej córka Maryja siedzą na szerokiej ławie, zwrócone ku sobie i trzymanemu przez Maryję Dzieciątku. Jezus przechyla się ku św. Annie, która podtrzymuje jego wyciągniętą rączkę. W drugiej dłoni Dzieciątko zaciska łodygę winnego grona. Obie święte ubrane są w długie suknie, barwne płaszcze i białe chusty otulające głowy i szyje. Tło sceny stanowi zielona, rozchylona kotara, zza której wypływają skłębione obłoki ukazujące fragment Nieba i grono aniołków przygrywających świętym. Na skrzydłach tryptyku przedstawiono postaci wczesnochrześcijańskich świętych: Katarzyny Aleksandryjskiej i Heleny, matki cesarza Konstantyna. Zwrócone ku scenie ze św. Anną trzymają swoje atrybuty: św. Katarzyna palmę, symbol męczeństwa, a Helena odnaleziony przez siebie Krzyż Święty. U stóp św. Katarzyny widnieje również koło - narzędzie jej męki. Predellę (podstawę ołtarza) ozdobiono przedstawieniem Zwiastowania, na którym milcząca, poruszona Maryja przyjmuje orędzie Archanioła Gabriela o rozwianych skrzydłach i włosach. Również tutaj uchylona kotara i przebijające się przez chmury światło symbolizują obecność Boga w ziemskim świecie.
W zwieńczeniu ołtarza umieszczona została scena Ukrzyżowania. Krzyż z Chrystusem i dwie figury Maryi i św. Jana szczelnie wypełniają owalne pole obrazu. Taki układ scen Nowego Testamentu w strukturze ołtarza ilustruje w skrócie historię Zbawienia, którą rozpoczęło „fiat” Maryi, a uwieńczyła śmierć Chrystusa. Jej kwintesencją jest Dzieciątko Jezus, centralna postać tryptyku, trzymające kiść winogron – symbol Męki i jej owocu: Eucharystii.
Interesującym aspektem ikonografii ołtarza jest mocny akcent położony na kult świętych niewiast. Może to sugerować, że fundatorką była kobieta, zapewne Aleksandra Marianna Wiesiołowska, której obie patronki – Marię i Annę - przedstawiono w polu głównym ołtarza. Święte na skrzydłach to prawdopodobnie patronki krewnych Wiesiołowskich – Katarzyny i Heleny Śleszyckich, wymienionych w testamencie Krzysztofa jako jego spadkobierczynie. Mogły być one córkami siostry Krzysztofa Katarzyny. W kruchcie kaplicy możemy zobaczyć kamienną kropielnicę (chrzcielnicę?) z wyrytą nań datą 1609.
Tekst pochodzi z publikacji "Z biegiem Biebrzy. Przewodnik historyczno-etnograficzny" pod redakcją Artura Gawła i Grzegorza Ryżewskiego. Autorem zdjęć jest Joanna Kotyńska-Stetkiewicz i Aneta Kułak
 
Copyright (c) 2013. Fundacja Biebrzańska. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wykonanie 3Step sp. z o.o.
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie” Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 Informacje opracowane przez Fundację Biebrzańską i LGD Biebrzański Dar Natury. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
 
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie” Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 Informacje opracowane przez Fundację Biebrzańską i LGD Biebrzański Dar Natury. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
https://www.traditionrolex.com/1