Zespół kościoła parafialnego w Brzozowej
Kościół p.w. św. Jana Chrzciciela w Brzozowej położony jest we wschodnim krańcu wsi, niedaleko mostu na rzece Brzozówce, odwiecznej granicy między Litwą i Koroną. Jego budowę rozpoczęto w 1859 roku. Ukończono ją z pomocą mieszkańców wsi Bobrówka i Brzozowa w 1863 roku. Jednak rok później carscy urzędnicy odkryli brak odpowiednich zezwoleń i w wyniku przeprowadzonego śledztwa uznali winnym dziekana białostockiego, ks. Feliksa Bańkowskiego, którego ukarali grzywną w wysokości 200 rubli. Ważnym wydarzeniem w historii kościoła było przyznanie mu statusu świątyni parafialnej, co miało miejsce na przełomie XIX i XX wieku. Dokładna data usamodzielnienia się filii w Brzozowej nie jest jednak znana.
Kościół w Brzozowej jest świątynią jednonawową, z wydzielonym, prosto zamkniętym prezbiterium, do którego przylegają dwie niskie zakrystie. Do fasady kościoła dostawiona jest kruchta, która stanowi odrębną bryłę. Budowla jest niemal kopią drewnianego, XVIII-wiecznego kościoła w Kalinówce Kościelnej. Do budowy użyto kamieni polnych, co wynikało zapewne z dostępności tego materiału w dolinie Biebrzy. Poza tym w drugiej połowie XIX wieku na północno-wschodnim obszarze dzisiejszego województwa podlaskiego popularne stało się murowanie kościołów z kamienia polnego. Nieregularną fakturę ich elewacji dodatkowo podkreślano tynkując dla kontrastu niektóre fragmenty ścian. Tak też postąpiono w Brzozowej, gdzie fasadę kościoła i kruchty pokryto białym tynkiem, akcentując w ten sposób również narożne lizeny, szczyty zakrystii i prezbiterium oraz obramienia okien i drzwi. Neobarokowy ołtarz główny, wykonany przez majstra Burggreiffa, ufundowany został w 1863 roku przez Kazimierza i Adolfa Moniuszków. W jego polu głównym znajduje się wizerunek św. Jana Chrzciciela z drugiej połowy XIX wieku. W ołtarzach bocznych, również neobarokowych, można zobaczyć obrazy św. Mateusza, św. Antoniego Padewskiego i przedstawienie Objawienia Matki Bożej Częstochowskiej z XIX stulecia.
W taki sam sposób jak kościół wybudowano dwukondygnacyjną dzwonnicę wkomponowaną w kamienny mur otaczający cmentarz przykościelny. Jej kamienne elewacje zostały podzielone na prostokątne pola przy pomocy cienkich lizen i gzymsów. Białym tynkiem pokryto również obramienia okrągłych otworów okiennych i ostrołukowych otworów głosowych w drugiej kondygnacji.
Cmentarz rzymskokatolicki parafii p.w. św. Jana Chrzciciela, założony w 1870r., na rzucie prostokąta. Położony na północ od zabudowy wsi, otoczony kamiennym parkanem, wewnątrz drugi, niższy, co świadczy o powiększeniu terytorium cmentarza. Usytuowany na niewielkim wzniesieniu. Powierzchnia 1,5 ha. Nagrobki z końca XIX i pocz. XX w. rozproszone, w najstarszej części cmentarza, na wzgórzu liczne zabytkowe krzyże. Najstarszy nagrobek z 1874 r.-to kowalskiej roboty krzyż z prostokątną tabliczką inskrypcyjną.
Kościół w Brzozowej jest świątynią jednonawową, z wydzielonym, prosto zamkniętym prezbiterium, do którego przylegają dwie niskie zakrystie. Do fasady kościoła dostawiona jest kruchta, która stanowi odrębną bryłę. Budowla jest niemal kopią drewnianego, XVIII-wiecznego kościoła w Kalinówce Kościelnej. Do budowy użyto kamieni polnych, co wynikało zapewne z dostępności tego materiału w dolinie Biebrzy. Poza tym w drugiej połowie XIX wieku na północno-wschodnim obszarze dzisiejszego województwa podlaskiego popularne stało się murowanie kościołów z kamienia polnego. Nieregularną fakturę ich elewacji dodatkowo podkreślano tynkując dla kontrastu niektóre fragmenty ścian. Tak też postąpiono w Brzozowej, gdzie fasadę kościoła i kruchty pokryto białym tynkiem, akcentując w ten sposób również narożne lizeny, szczyty zakrystii i prezbiterium oraz obramienia okien i drzwi. Neobarokowy ołtarz główny, wykonany przez majstra Burggreiffa, ufundowany został w 1863 roku przez Kazimierza i Adolfa Moniuszków. W jego polu głównym znajduje się wizerunek św. Jana Chrzciciela z drugiej połowy XIX wieku. W ołtarzach bocznych, również neobarokowych, można zobaczyć obrazy św. Mateusza, św. Antoniego Padewskiego i przedstawienie Objawienia Matki Bożej Częstochowskiej z XIX stulecia.
W taki sam sposób jak kościół wybudowano dwukondygnacyjną dzwonnicę wkomponowaną w kamienny mur otaczający cmentarz przykościelny. Jej kamienne elewacje zostały podzielone na prostokątne pola przy pomocy cienkich lizen i gzymsów. Białym tynkiem pokryto również obramienia okrągłych otworów okiennych i ostrołukowych otworów głosowych w drugiej kondygnacji.
Cmentarz rzymskokatolicki parafii p.w. św. Jana Chrzciciela, założony w 1870r., na rzucie prostokąta. Położony na północ od zabudowy wsi, otoczony kamiennym parkanem, wewnątrz drugi, niższy, co świadczy o powiększeniu terytorium cmentarza. Usytuowany na niewielkim wzniesieniu. Powierzchnia 1,5 ha. Nagrobki z końca XIX i pocz. XX w. rozproszone, w najstarszej części cmentarza, na wzgórzu liczne zabytkowe krzyże. Najstarszy nagrobek z 1874 r.-to kowalskiej roboty krzyż z prostokątną tabliczką inskrypcyjną.
Galeria zdjęć
