Facebook
Twitter

Wybierz język strony:

   
Fundacja Biebrzańska Dziukijos VVG Kalvarija VVG Biebrzański dar natury
Facebook
Twitter
 

Szczuczyn

Szczuczyn

Gmina Szczuczyn leży w obszarze Zielonych Płuc Polski. Pod względem fizyczno- geograficznym wg J. Kondrackiego obszar miasta i gminy leży w części środkowej i południowej w mezoregionie Wysoczyzny Kolneńskiej wchodzącej w skład makroregionu Niziny Północnopodlaskiej oraz w części północnej w mezoregionie Pojezierza Ełckiego wchodzącego będącego częścią makroregionu Pojezierza Mazurskiego.
Samo miasto położone jest w dolinie rzeki Wissy, będącej przyrodniczą i krajobrazową perłą, przykładem dziewiczej natury. Nieregulowane przez człowieka koryto rzeki, liczne zakola i rozlewiska znakomicie komponują się z krajobrazami Biebrzy, do której wpada Wissa, oraz Biebrzańskiego Parku Narodowego. 
Przez gminę przebiegają (i krzyżują się w Szczuczynie) dwie drogi krajowe: nr 61 Warszawa – Łomża – Augustów oraz droga nr 58 Szczuczyn – Biała Piska – Pisz – Szczytno.
Gmina Szczuczyn ma powierzchnię 115,72 km², zamieszkuje ją 6607 osób, a średnia gęstość zaludnienia to 57 osób/km².
Dominują tu użytki rolne, które zajmują 77% powierzchni gminy, zaś tereny leśne mają w niej 10% udziału.


Historia
 
            Nazwa miasta i gminy pochodzi od rodziny Szczuków -  przedstawicieli drobnej szlachty mazowieckiej, którzy osiedlili się nad rzeką Wissą ok. 1425 r. Wówczas powstała tu wieś Szczuki Litwa. W 1651 r. przeszła ona w ręce Jana Ławskiego, a w 1683 r. – Stanisława Antoniego Szczuki (sekretarza i zaufanego dyplomaty króla Jana III Sobieskiego), który sześć lat później rozpoczął budowę miasta Szczuczyn - za datę powstania miasta uznaje się 9 listopada 1692 r. Po wielkim pożarze, jaki miał miejsce w mieście zaledwie siedem lat później, miasto zostało odbudowane, a Jan III Sobieski nadał mu prawa miejskie magdeburskie. W 1700 r. rozpoczęło tu działalność kolegium pijarskie, a w 1721 r. – szkoła dla dziewcząt. Swego czasu istniał w Szczuczynie pierwszy w Polsce instytut dla głuchoniemych –  w 1816 r. przeniesiono go jednak do Warszawy.
            Rozkwit miasta jako centrum administracyjnego przypadł na czasy Księstwa Warszawskiego. Miasto było wówczas siedzibą powiatu biebrzańskiego, wchodzącego w skład departamentu łomżyńskiego. Mieściła się tu podprefektura, sąd pokoju i komora celna. Po upadku powstania styczniowego władze carskie utworzyły w ramach reformy administracyjnej powiat szczuczyński należący do guberni łomżyńskiej. Jako stolica powiatu Szczuczyn skupiał lokalne urzędy, magistrat i urząd gminy.
            Dzisiejsza gmina Szczuczyn obejmuje 29 wsi oraz miasto o tej samej nazwie.
 
Najważniejsze Zabytki
-   Klasztor barokowy zakonu pijarów budowany w l. 1694-1743, a ufundowany przez Stanisława Antoniego Szczukę oraz króla Jana III Sobieskiego.
-   Kościół p.w. NMP, budowany w l. 1701-1711, a w nim: barokowy ołtarz z XVI-wiecznym obrazem Madonny ze srebrną sukienką przesłaną przez papieża Innocentego XIII; obrazem Widzenie św. Józefa Kalasantego, pędzla Jerzego Siemiginowskiego (nadwornego malarza Jana III Sobieskiego), barokowy krucyfiks z początku XVII w.
-  Kolegium pijarów dla 300 uczniów, z 1706 r. i w stylu barokowym.
-  Zespół Poczty Polskiej zbudowany w stylu klasycznym w 1863 r. W jego skład wchodzą: poczta, stajnia, wozownia.
-  Barokowe założenie miejskie z końca XVII w.
-  Jednopiętrowy dom Szczuków, przy pl. Tysiąclecia 1. Pochodzi z 1690 r. i jest najstarszym budynkiem w Szczuczynie. Dziś mieści dziś sklepy oraz mieszkania lokatorskie.
-  Dom Żyda Ozerowicza z 1853 r. przy ul. Kościelnej 1 – po pożarze wyremontowany i użytkowany jako Ognisko Muzyczne, obecnie mieści się w nim sklep oraz księgarnia.
 Atrakcje i walory turystyczne
           
            Na wyjątkową atrakcyjność terenu gminy składa się urozmaicona rzeźba terenu z licznymi pagórkami służącymi jako bardzo dobre punkty widokowe (gł. w okolicach Szczuczyna oraz wsi: Bęćkowo, Niedźwiadna i Tarachy), zróżnicowane tereny leśne z licznymi zabytkami przyrody (w Bęćkowie, Niećkowie, Bzurach i Obrytkach). Często odwiedzają je grupy studenckie, filmowe i typowo turystyczne.
            Z racji sąsiedztwa z atrakcyjnymi obszarami Wielkich Jezior Mazurskich i Pojezierza Suwalsko-Augustowskiego przez Szczuczyn przebiega samochodowy szlak turystyczny (wzdłuż drogi krajowej nr 61) o dużym natężeniu ruchu w okresie urlopowo-wakacyjnym. Od Radziłowa, przez Wąsosz i Szczuczyn aż do Prostek prowadzi malowniczy szlak turystyki pieszo-rowerowej pn. Śladami Bohaterów Potopu


Na terenie miasta i gminy Szczuczyn znajdują się liczne zabytkowe obiekty oraz tereny,  potwierdzające istnienie silnej tożsamości miasta i regionu, wpisane do rejestru zabytków Podlaskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Są to: zespoły dworsko-parkowe (w Bęćkowie, Bzurach, Chojnowie, Niećkowie, Niedźwiadnej, w tym ruiny pałacu Szczuków) oraz zespół pałacowo-folwarczny, zabytki użyteczności publicznej w Szczuczynie: park miejski na dawnym Rynku Końskim, ze strażnicą pożarną; zabytki sakralne: kościół p.w. św. Stanisława Biskupa wraz z dzwonnicą w Niedźwiadnejkościół p.w. Imienia NMP oraz klasztor w Szczuczynie, cmentarze rzymskokatolickie: w Niedźwiadnej – z kaplicą rodziny Obryckich oraz krzyżami żeliwnymi; w Szczuczynie – z kaplicą cmentarną, zabytkowym ogrodzeniem, bramą i krzyżami, mogiłami wojennymi.
            Nie lada atrakcją jest dla turystów, a zwłaszcza miłośników historii i turystyki militarnej, unikatowy system fortyfikacji obronnych z czasów II wojny światowej (odcinek Linii Mołotowa) z bunkrami, schronami i umocnieniami oraz przykładami zabytkowej infrastruktury dawnej granicy Rzeczypospolitej z III Rzeszą.


   Na terenie gminy funkcjonuje również ośrodek jeździecki usyuowany przy Zespole Szkół w Niećkowie, przy którym funkcjonuje również hotel dla koni. Położony jest on w cichym i spokojnym miejscu wśród pól i lasów, idealnym na kilkugodzinne przejażdżki.
 
Imprezy cykliczne
-  Dni Szczuczyna – czerwiec lub lipiec, celem imprezy jest promocja miasta oraz integracja społeczności lokalnej
-  Wieczór Trzech Króli – styczeń, coroczne widowisko artystyczne o tematyce bożonarodzeniowej wraz z koncertem zespołów muzycznych z gminy Szczuczyn –
-  Powiatowy Przegląd Widowisk Kolędniczych Gody – styczeń
-  Coroczny Konkurs Piosenki Dzieci i Młodzieży – kiedy?
-  Bieg Papieski – czerwiec,
-  Konkurs Recytatorski o nagrodę Misia Wierszownisia – cykliczna impreza dla dzieci ze szkół podstawowych, ma już ponad 30-letnią tradycję,
-  Palinocka – czerwiec,
-  Pożegnanie lata – ostatnia sobota sierpnia,
-  Wczasy w siodle – imprezy organizowane podczas wczasów zimowych i letnich przez ZS w Niećkowie.
-  Inne imprezy cykliczne organizowane na terenie gminy, szczególnie o charakterze sportowym, w większości organizowane przez Miejski Dom Kultury w Szczuczynie.
 Kultura
 
Miejski Dom Kultury w Szczuczynie, będący autorem wielu inicjatyw kulturalnych w gminie, prowadzi zajęcia dla różnych grup wiekowych, począwszy od dzieci ze szkół podstawowych, aż po seniorów. Przy szczuczyńskim domu kultury działa zespół śpiewaczo-teatralny Szczuczyniacy. Powstał 6 grudnia 1993 r. jako zespół ośmiu śpiewaczek. Potem rozbudował swój repertuar i obecnie poza pieśniami podlaskimi i mazowieckimi prezentuje również widowiska tradycyjne i obrzędowe, oparte na tekstach zarówno literackich, jak i autorskich. Zespół ma na swoim koncie ponad 150 występów, a jego założycielką i opiekunem jest od 19 lat Pani Barbara Paszkowska.
Zespół Król Herod reaktywował i podtrzymuje tradycję chodzenia z „Królem Herodem” (tradycja ta zanikła w mieście na początku l. 50. XX w.).  Tekst spisała Barbara Paszkowska (założycielka i opiekun zespołu) według przekazu ustnego Eugeniusza Ruszczyka, w październiku 1992 roku. Zespół jest wielokrotnym laureatem przeglądów wojewódzkich i regionalnych oraz Międzynarodowego Przeglądu Widowisk Kolędniczych Herody w Węgorzewie (ostatnio w 2010 i 2011 roku). Zespół od czasu powstania pracuje pod kierunkiem Barbary Paszkowskiej.
Zespół Psotki swoją działalność rozpoczął w październiku 2008r. W skład grupy weszły dziewczynki w wieku od 6 do 12 lat, ze Szkoły Podstawowej w Szczuczynie.  Od początku istnienia zespół uświetnia swoimi występami liczne imprezy organizowane przez Miejski Dom Kultury w Szczuczynie. Poza tym grupa brała udział w Przeglądzie Tanecznym w Grajewie, a także w Pikniku Charytatywnym organizowanym przez Caritas w Ełku. Zespół zdobył też puchar w Konkursie Tańca Dyskotekowego w Białej Piskiej, gdzie zajął II miejsce. Opiekunem grupy jest Pani Jolanta Kaszak.
            Zespół wokalny spotyka się w świetlicy MDK. Należy do niego młodzież z różnych środowisk i w różnym wieku, a celem zajęć uwzględniających tradycję  narodową, obyczajowość regionalną , rodzinną i aktualną modę muzyczną jest integracja członków zespołu. Opiekunem zespołu jest Pani Maria Ostrowska.
            Zespół Mali Szczuczyniacy powstał w 2003 r., a jego członkami są uczniowie szkół podstawowych. Ma on w swoim repertuarze teatralne widowiska obrzędowe, pieśni ludowe oraz popularne. Dotychczas prezentował swoje umiejętności podczas uroczystości organizowanych dla mieszkańców miasta i gminy Szczuczyn. Założycielem i opiekunem zespołu jest Pan Andrzej Szabelski.
            Wokalno-instrumentalny Zespół D 911 działa od 2010 r. W jego skład wchodzą: Adrian Karwowski  - perkusja, Paweł i Mariusz Zamojscy – gitara, Elżbieta Nagel – wokal. Formacja gra różne rodzaje muzyki z przewagą rocka.
            Gmina Szczuczyn jest miejscem, gdzie tworzą artyści, także ludowi. Jest wśród nich  Pani Teresa Mastalerz, zajmująca się rękodziełem i twórczością ludową, Pani D. Chmielewska – poetka i autorka tomików Czerwcowe wiersze oraz Cyklady. Pani M. Ramotowska, tworząca kompozycje kwiatowe z papieru. Osoby te szczególnie przyczyniły się do zaistnienia gminy Szczuczyn na arenie powiatu, województwa, a nawet kraju.
 
 
Inne ważne informacje
 
Na terenie gminy Szczuczyn prężnie działa sześć drużyn Ochotniczej Straży Pożarnej: Bęćkowo, Bzury, Danowo, Nieckowo, Niedźwiadna oraz Szczuczyn. Dwie ostatnie udzielają się w akcjach pożarniczych najczęściej. Jednostka szczuczyńska, jako  zarejestrowana w Krajowym Systemie Ratowniczo-Gaśniczym i zajmująca jedno z czołowych miejsc w woj. podlaskim pod względem liczby prowadzonych działań ratowniczych, jest dodatkowo wyposażona w specjalistyczny sprzęt i ma wykwalifikowaną kadrę. Wszyscy gotowi są nieść pomoc w sytuacjach zagrożenia, chroniąc życie, zdrowie, mienie czy środowisko przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem.
OSP w Szczuczynie działa także na rzecz podtrzymania tradycji, pielęgnowania polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej. Przy jednostce funkcjonuje orkiestra, a początki jej istnienia sięgają końca XIX w. (czyli 120 lat wstecz). Swoją grą uświetnia ona nie tylko uroczystości strażackie, ale także państwowe i kościelne. W ramach działalności prewencyjno-edukacyjnej, OSP Szczuczyn prowadzi cykliczne spotkania z młodzieżą szkolną w zakresie ogólnych zasad bezpieczeństwa oraz udzielania pierwszej pomocy.
Miejski Ludowy Klub Sportowy Wissa istnieje od czerwca 1945 r. i jest najstarszym klubem ludowym w woj. podlaskim oraz jednym z najstarszych w kraju, o czym świadczą zgromadzone w klubie historyczne dokumenty. Powstał z inicjatywy szczuczyńskiej młodzieży i przy aprobacie miejscowych władz, których ówczesny przedstawiciel, Bolesław Goliczewski, został pierwszym prezesem LZS Szczuczyn (pierwotna nazwa klubu).
W rozgrywkach Podlaskiego ZPN w sezonie 2012/2013 uczestniczą drużyny: seniorów, juniorów starszych, trampkarzy, orlików, żaków oraz drużyna kobieca odnosząca sukcesy w rozgrywkach III ligi podlasko-warmińsko-mazurskiej i mająca spore szanse na awans do II ligi.
Pasjonaci sportu mieszkający w gminie Szczuczyn mają do dyspozycji: 
-  kompleks boisk Orlik przy MDK w Szczuczynie,
-  halę sportową przy MDK w Szczuczynie,
-  stadion miejski,
-  pełnowymiarową halę sportową wraz z boiskami zewnętrznymi przy Publicznym Gimnazjum w Szczuczynie,
-  dwie sale gimnastyczne przy Szkole Podstawowej w Szczuczynie,
-  halę sportową przy Zespole Szkół w Niećkowie,
-  salę gimnastyczną przy Szkole Podstawowej w Niedźwiadnej. 
 
Instytucje i placówki
 
-  Urząd Miejski w Szczuczynie
-  Posterunek Policji w Szczuczynie
-  Ochotnicza Straż Pożarna w Szczuczynie
-  Przychodnia Rejonowa w Szczuczynie, Apteka Cefarm Białystok S.A.
-  Poczta Polska w Szczuczynie
-  Miejski Dom Kultury w Szczuczynie
-  Biblioteka Miejska w Szczuczynie
-  Banki: Bank Spółdzielczy w Szczuczynie, Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski S.A. Ekspozytura
-  Szkoły: trzy szkoły podstawowe, jedno gimnazjum, dwa zespoły szkolne oraz przedszkole samorządowe
-  Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej Szczuczyn
-  Parafie rzymskokatolickie: p.w. NMP w Szczuczynie,
 
 
Copyright (c) 2013. Fundacja Biebrzańska. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wykonanie 3Step sp. z o.o.
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie” Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 Informacje opracowane przez Fundację Biebrzańską i LGD Biebrzański Dar Natury. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
 
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie” Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 Informacje opracowane przez Fundację Biebrzańską i LGD Biebrzański Dar Natury. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi