Facebook
Twitter

Wybierz język strony:

   
Fundacja Biebrzańska Dziukijos VVG Kalvarija VVG Biebrzański dar natury
Facebook
Twitter
 

Rajgród

Rajgród

Informacje ogólne

Gmina Rajgród leży w północnej części powiatu grajewskiego, przy granicy województw podlaskiego i warmińsko-mazurskiego i sąsiaduje z gminami: Prostki, Kalinowo,  Bargłów Kościelny, Goniądz oraz Grajewo.
W krajobrazie gminy dominują użytki rolne, ale znaczną jej część zajmują również tereny leśne (28,37%), zarządzane i nadzorowane przez Nadleśnictwo Rajgród. Od południowego wschodu gmina graniczy z kompleksem leśnym Biebrzańskiego Parku Narodowego. Nieco ponad 6% powierzchni gminy zajmują wody, związane głównie z Jez. Rajgrodzkim (o pow. 1514 ha, z czego 1000 ha znajduje się w obrębie gminy Rajgród) i silnie meandrującą rzeką Jegrznią, mającą swój początek we wschodniej zatoce jeziora, kontynuującą bieg przez jez. Dręstwo i wpadającą na rozległy teren Czerwonego Bagna w Biebrzańskim Parku Narodowym. Z zatoki południowej wypływa Kanał Kuwasy, który wraz z mniejszymi kanałami i rowami melioracyjnymi tworzy sieć wód powierzchniowych na rolniczej części gminy.
Gmina Rajgród ma powierzchnię 207,16 km2, zamieszkuje ją ok. 5620 mieszkańców, a średnia gęstość zaludnienia to 27 osób/km2.
Rajgród jest gminą rolniczo-turystyczną. Dominuje tu hodowla bydła mlecznego oraz sadownictwo, działają tu również gospodarstwa ekologiczne. Tereny gminy Rajgród bardzo chętnie odwiedzają amatorzy odpoczynku nad wodą.
 
Historia
Początki Rajgrodu sięgają średniowiecza. Wtedy właśnie nad brzegiem Jez. Rajgrodzkiego Jaćwingowie założyli warowny gród Raj – został on zniszczony w połowie XIII w. przez mazowiecko-ruską wyprawę odwetową. Na przestrzeni wieków przechodził „z rąk do rąk” – po 1422 r. stał się grodem litewskim (w tym czasie nadano mu prawa miejskie i utworzono na jego terenie parafię), na początku XVI w. książę Mikołaj Radziwiłł włączył go do tzw. państwa Radziwiłłów. W 1568 r. Anna z Radziwiłłów Kiszczyna nadała Rajgrodowi prawa miejskie magdeburskie, a po Unii Lubelskiej z 1569 r. Rajgród wszedł do Korony Królestwa Polskiego. Od 1571 r. do trzeciego rozbioru Polski Rajgród był miastem królewskim. Po trzecim rozbiorze Polski został włączony do Prus Nowowschodnich, a po Traktacie w Tylży w 1807 r. przejęła miasto Rosja. Po powstaniu styczniowym Rajgród utracił prawa miejskie i odzyskał je dopiero w 1924 r. Zniszczony podczas I wojny światowej po ostrzałach ciężkiej altylerii pruskiej. Udział ludności żydowskiej stanowił na przełomie XIX i XX w. aż 50% ogółu mieszkańców Rajgrodu. W okresie międzywojennym spadł do 30%, a 2 listopada 1942 r. pozstali mieszkańcy żydowskiego pochodzenia zostali wywiezieni z miejskiego getta do Bogusz, a potem do Treblinki.

Najważniejsze zabytki
-  Rynek miejski – obecnie pl. 1000-lecia.  Zachował swój pierwotny trójkątny kształt, jako że powstał przy rozwidleniu drogi wychodzącej z rajgrodzkiego dworu (jedna z dróg prowadziła na Mazowsze, a druga – na Litwę). Po II wojnie światowej rynek został obsadzony drzewami, dziś stoją przy nim kamienice z przełomu XIX i XX w.
-  Kościół Parafialny p.w. Narodzenia NMP w Rajgrodzie. Zbudowany z czerwonej cegły w stylu neogotyckim, z l. 1906-1912, trójnawowy, z transeptem. W ołtarzu głównym XVII-wieczny obraz Matki Boskiej Rajgrodzkiej – uznawany przez wiernych za cudowny. W nawach bocznych – witraże. Parafia w Rajgrodzie została erygowana w 1519 r. przez Mikołaja Radziwiłła.
-  Drewniana kapliczka przydrożna z połowy XIX w. Stoi w Rajgrodzie przy ul. Warszawskiej, a w jej wnętrzu znajduje krzyż z rzeźbą Chrystusa Ukrzyżowanego, z pierwszej połowy XVII w.
-  Kaplica cmentarna w Rajgrodzie (naprzeciw kościoła) wzniesiona w stylu klasycystycznym w 1826 r.
-  Dworek w Opartowie wzniesiony w XIX w. nad brzegiem Jez. Rajgrodzkiego przez Niedźwieckich – byłych właścicieli Opartowa.
-  Młyn na Wojdach stojący rzeką Jegrznią, wzniesiony w 1911 r. przez Wacława Mościckiego –  ostatniego właściciela majątku Wojdy, w którym znajdowało się ponad 100 ha stawów rybnych.
-  Kościół Parafialny p.w. św. Wojciecha w Rydzewie, zbudowany w l. 60. XIX w., na planie prostokąta. Wewnątrz drewnianej świątyni znajdują się zabytkowe organy.

Atrakcje i walory turystyczne
Bogactwo przyrodnicze tych terenów przyczyniło się do rozwoju turystyki oraz agroturystyki. Na terenie gminy, nad jeziorami Rajgrodzkim i Dreństwo funkcjonuje kilka ośrodków wypoczynkowych posiadających własną bazę żywieniową, np. Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy BGŻ S.A. Knieja  o najwyższym standardzie oraz najszerszym wahlarzu usług, czynny przez cały rok.  Zagroda Kuwasy w Woźnejwsi (obiekt gastronomiczno-hotelarski) jest położona tuż przy granicy z Biebrzańskiego Parku Narodowego. W gminie istnieją też inne liczne obiekty noclegowe: gospodarstwa agroturystyczne czy baza harcerska Orle Gniazdo (w lesie Okoniówek leżącym w granicach administracyjnych miasta), kilka kolonii domków letniskowych, rozlokowanych nad ww. jeziorami. Na terenie gminy są też dwa bary restauracyjne oraz jeden bar przydrożny.
Polodowcowe Jezioro Rajgrodzkie, którego wody mieszczą się  w pierwszych klasach czystości, jest typowym zbiornikiem rynnowym o pow. 15,1 km² i maks. głębokości 52 m. Należy do grupy jezior, którą możemy określić jako Pojezierze Rajgrodzkie i jest silnie rozczłonkowane – dzieli się na: odnogę południową (3,25 km²) z największą wyspą Sacin, dwie odnogi północne noszące nazwy: Jez. Stackie (4 km²) i jez. Przepiórka (3,25 km²), zbiornik główny (2 km²) z wyspą Sowiak oraz odnogę wschodnią (3,25 km²), z której wypływa rzeka Jegrznia. Wody Jez. Rajgrodzkiego poprzez Jegrznię i Kanał Kuwasy zasilają torfowiska Czerwonego Bagna, rezerwatu ścisłego na terenie Biebrzańskiego Parku Narodowego. Bliskość parku czyni ten zakątek jednym z najatrakcyjniejszych miejsc wypoczynkowych w kraju. Dzięki licznym rzeczkom i kanałom Jez. Rajgrodzkie jest włączone do szlaku wodnego przebiegającego z Olecka do Augustowa. Bogata roślinność przybrzeżna, a zwłaszcza bujne lasy sosnowe nad odnogą południową i zbiornikiem głównym, wytwarzają specyficzny mikroklimat. Jezioro jest siedliskiem licznych gatunków wodnego ptactwa: żyją tu perkozy, łabędzie, kormorany, rybitwy oraz kilka gatunków dzikich kaczek. Tonie wód zamieszkują szczupaki, okonie, miętusy, ukleje, sieje, sielawy, płocie, leszcze i węgorze (karty wędkarskie można nabyć w miejscowym sklepie wędkarskim przy ul. Warszawskiej 44). Rozbudowana linia brzegowa jeziora (56 km) oraz mocno wydłużone odnogi sprzyjają rozwojowi żeglarstwa – osiągalna długość jednego odcinka na jeziorze wynosi 12 km, a tutejsze wiatry wieją głównie z północnego zachodu.

Góra Zamkowa w Rajgrodzie, na półwyspie Jeziora Rajgrodzkiego, będącego najstarszą częścią miasta. W przeszłości było to grodzisko jaćwieskie, następnie gród książęcy, a od 1571 r. do końca XVIII w. – dwór starosty rajgrodzkiego. Obecnie z wierzchołka 15-metrowej góry można podziwiać panoramę miasta i okolice jeziora. Na jej zboczu znajduje się estrada, a u jej podnóża – plaża miejska.
W Rajgrodzie działa Yacht Club Arcus, który administruje basenem portowym przystosowanym dla potrzeb żeglarzy niepełnosprawnych. Corocznie organizuje m.in. regaty O błękitną wstęgę Jeziora Rajgrodzkiego czy międzynarodowe regaty żeglarzy niepełnosprawnych.
Przy miejscowej szkole podstawowej, której patronem jest Henryk Sienkiewicz (w pobliskiej Woźnejwsi dziadek wielkiego pisarza był podleśnym) funkcjonuje Klub Żeglarski Zefir. W licznych ośrodkach wczasowych dostępny jest sprzęt pływający.
Dzięki pozyskaniu funduszy z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich  nad brzegiem jeziora w Rajgrodzie zbudowano promenadę – ciąg pieszo-rowerowy wyposażony w ławki, latarnie, punkty widokowe i zieleń . Stąd mieszkańcy i turyści mogą podziwiać panoramę Jeziora Rajgrodzkiego, przepiękne widoki na okolicę i niezapomniane zachody słońca. Ta inwestycja uatrakcyjniła i pełniej ukazała walory naszej gminy. 

Cykliczne imprezy
-  Przegląd jasełek – styczeń
-  Powitanie lata – sobótki, połączone z aukcją charytatywną – czerwiec
-  Dni Rajgrodu – lipiec
-  Sympozjum historyczne – lipiec
-  Regaty żeglarskie O błękitną wstęgę Jeziora Rajgrodzkiego – lipiec lub sierpień
-  Regaty żeglarzy niepełnosprawnych – lipiec lub sierpień
-  Przegląd pieśni historycznej i religijnej – listopad

Kultura
-  Przy Domu Kultury w Rajgrodzie prowadzi swą artystyczną działalność orkiestra dęta.
 
Inne ważne informacje
Na terenie gminy Rajgród (w Kosówce) działa Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju i Wspomagania Wsi Mediator, którego głównym celem jest podejmowanie oraz wspieranie inicjatyw społecznych, gospodarczych, naukowych, ekologicznych służących rozwojowi regionu. Stowarzyszenie współdziała z innymi organizacjami na rzecz ochrony i zachowania naturalnego środowiska i dziedzictwa kulturalnego, pomaga w organizacji warsztatów, seminariów naukowych, imprez środowiskowych promujących produkty regionalne i kulturowe gminy, a adresatami działań Mediatora są mieszkańcy gminy z wszystkich grup wiekowych. Wśród projektów realizowanych do tej pory znalazły się warsztaty: rękodzieła artystycznego, sztuki kulinarnej, arkanów dekoracji stołów, racjonalnego odżywiania czy promowania zdrowego stylu życia. Największy projekt, finansowany z funduszy unijnych, dotyczył sposobów zakładania własnej działalności gospodarczej, w tym agroturystycznej, z elementami kuchni regionalnej. Uczestnicy odbyli szkolenie teoretyczne oraz praktyczne – z wyjazdem studyjnym,  zakończonym  warsztatami kulinarnymi. Działania Mediatora koordynuje i wspiera Pani Jolanta Rejkiewicz (Prezes stowarzyszenia), z pomocą sponsorów oraz burmistrza miasta.
Istniejące od wielu lat Towarzystwo Miłośników Rajgrodu aktywnie działa na rzecz promocji gminy, wydając książki o tematyce regionalnej, kulturowej i patriotycznej, a także mapy, składanki czy przewodniki. Nieprzerwanie od 1990 r. wydaje też miesięcznik Rajgrodzkie Echa, ponad to jest inicjatorem i fundatorem tablic oraz pomników upamiętniających ważne wydarzenia z historii regionu. Członkowie towarzystwa biorą udział w wielu konferencjach popularno-naukowych, sympozjach oraz wystawach.
Na terenie gminy Rajgród działają trzy jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej, są to: OSP Rajgród, OSP Woźnawieś oraz OSP Rydzewo.

Instytucje i placówki
-  Urząd Miejski w Rajgrodzie
-  Posterunek Policji w Rajgrodzie
-  Dom Kultury w Rajgrodzie
-  Biblioteka Samorządowa w Rajgrodzie
-  Banki: Bank Spółdzielczy (z punktem kasowym również w Bełdzie), PKO Bank Polski, Polskiej Spółdzielczości S.A.
-  Przychodnia NZOZ Medicus w Rajgrodzie
-  Ośrodek Pomocy Społecznej w Rajgrodzie
-  Parafie: p.w. Narodzenia NMP w Rajgrodzie, p.w. św. Wojciecha w Rydzewie
-  Sześć szkół, w tym dwie prowadzone przez Centrum Kształcenia Edukator, i jedna – przez Stowarzyszenie Edukacyjne Bełda
-  Zarejestrowanych jest tu sto dwadzieścia pięć przedsiębiorstw, a największe z nich to:  PPHU Jedruś, Zakłady Przemysłu Mięsnego Europa, Piekarnia w Rajgrodzie, Centrum Ogrodnicze Abies, Bar Restauracyjny Smakosz w Rajgrodzie
 
Copyright (c) 2013. Fundacja Biebrzańska. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wykonanie 3Step sp. z o.o.
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie” Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 Informacje opracowane przez Fundację Biebrzańską i LGD Biebrzański Dar Natury. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
 
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie” Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 Informacje opracowane przez Fundację Biebrzańską i LGD Biebrzański Dar Natury. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi