Bazylika pw. Ofiarowania NMP i zespół klasztorny w Różanymstoku
Najpiękniejszy barokowy kościół doliny Biebrzy – różanostocka bazylika p.w. Ofiarowania NMP – wyłania się spośród pól. Jadąc do niej od strony Dąbrowy Białostockiej mijamy stawy, które są jedyną pozostałością dworskiego założenia Tyszkiewiczów. To właśnie tutaj, w 1658 roku, miały miejsce pierwsze cuda przed obrazem Matki Bożej. Obraz ów został zakupiony przez stolnika derpskiego Szczęsnego Tyszkiewicza i jego żonę Eufrozynę w 1652 roku, prawdopodobnie w Grodnie. Rozkwitające suche kwiaty, samoczynnie zapalające się oliwne lampki, piękny zapach wydzielający się z obrazu, a wreszcie niewytłumaczalne uzdrowienia upewniły stolnika i jego rodzinę, że mają do czynienia z cudownym wizerunkiem. W 1661 roku na pobliskim wzgórzu wznieśli oni drewnianą świątynię, a wkrótce potem sprowadzili do opieki nad obrazem Matki Bożej księży dominikanów.
Po śmierci obojga fundatorów, w 1691 roku, zakonnicy objęli w swoje posiadanie Różanystok i pobliską wieś Stock, zapisaną im w testamencie przez stolnikostwo. Rozwijali oni kult obrazu przez ponad 150 lat, publikując i wznawiając księgę cudów dokonanych przed obrazem Matki Bożej Różanostockiej, prowadząc liczne misje i dbając o materialny rozwój fundacji. W 1759 roku dokładnie na miejscu drewnianego kościoła rozpoczęli budowę ogromnej murowanej bazyliki, wzorowanej na kościele jezuitów w pobliskim Grodnie. Na jej wyposażenie złożyło się m.in. trzynaście ołtarzy oraz ambona w typie wileńskim, komplet intarsjonowanych mebli i dwadzieścia osiem obrazów ołtarzowych autorstwa bazylianina Antoniego Gruszeckiego. Przedstawiały one m.in. świętych Zakonu Kaznodziejskiego: Dominika, Katarzynę Sieneńską, Tomasza z Akwinu, Wincentego Ferrariusza. Kościół otoczono kamiennym murem, wzdłuż którego usytuowano pięć kaplic różańcowych. Uroczysta konsekracja świątyni miała miejsce w 1785 roku, a dziewięć lat później ukończono budowę nowego klasztoru dominikańskiego, przypominającego swym rzutem barokowy pałac.
Jednak zakonnicy niedługo cieszyli się stabilizacją. W 1795 roku folwark Różanystok, który znalazł się na terenie Prus Wschodnich został skonfiskowany, a zakonnikom przyznana coroczna pensja. W 1847 roku parafię różanostocką przejęli księża diecezjalni. Ostatni dominikanin Kwiryn Medyński zmarł w 1851 roku i został pochowany na różanostockim cmentarzu. Jego nagrobek, usytuowany w centrum cmentarza, ma formę prostopadłościanu zwieńczonego obeliskiem. Kolejnym ciosem było zamknięcie kościoła w 1866 roku przez władze carskie. W tym samym roku przekazano go duchowieństwu prawosławnemu i wkrótce rozpoczęto prace mające na celu umożliwienie odprawiania w nim nabożeństw w liturgii wschodniej. Usunięto dwa boczne ołtarze, organy, większość rzeźb i obrazów, które przekazano sąsiednim parafiom. Wieże zwieńczono kopułkami, a przed ołtarzem głównym wzniesiono drewniany ikonostas. Kult cudownego obrazu trwał jednak nadal, a w celu umożliwienia wiernym modlitwy, został on umieszczony w bocznym ołtarzu.
W 1901 roku kompleks klasztorny wraz z kościołem rząd carski przekazał żeńskiemu zakonowi prawosławnemu. Zakonnice rozpoczęły szeroko zakrojoną działalność edukacyjną i charytatywną. Zostawiły po sobie rozległy kompleks budynków zachowanych do dnia dzisiejszego. Należy do niego gmach klasztoru zwanego Drapieżnikiem (od słowa trapieznaja, czyli refektarz), neoromańska cerkiew Zaśnięcia NMP (obecnie kaplica katolicka p.w. Matki Bożej Wspomożenia Wiernych), pięknie zdobiona drewniana Zielona Willa, dwa murowane budynki szkolne (dzisiaj mieści się w nich gimnazjum i bursa salezjańska) oraz jeden murowano-drewniany (dawna szkoła podstawowa) i zespół murowanych obiektów położonych we wschodniej części założenia. Cały kompleks został otoczony kamiennym murem, a prowadziła do niego okazała brama usytuowana na osi wejścia do kościoła.
Działalność zakonnic przerwały wydarzenia 1915 roku. Zmuszone do ucieczki przed nadchodzącym frontem zabrały ze sobą cudowny obraz, który nigdy już do Różanegostoku nie wrócił. Pozostawiony przez nie zespół budynków mieszkalno-dydaktycznych oraz dawny klasztor dominikański i kościół objęli w 1919 roku salezjanie, których charyzmatem jest praca z młodzieżą. Aż do 1954 roku prowadzili oni w Różanymstoku kilka palcówek edukacyjnych, m.in. gimnazjum męskie, szkołę rolniczą i niższe seminarium duchowne. Pomagały im siostry salezjanki, przybyłe tutaj w 1922 roku na czele ze Sługą Bożą s. Laurą Meozzi. Był to pierwszy dom zakonny tego zgromadzenia w Polsce. W 1928 roku, po nieudanych staraniach o odzyskanie oryginału, salezjanie zamówili „kopię” cudownego obrazu Matki Bożej Różanostockiej. Ten czczony do dziś wizerunek, namalowany przez warszawskiego twórcę Jana Sawczyka, został 28 czerwca 1981 roku koronowany papieskimi koronami. Po przejęciu salezjańskiego kompleksu na skarb państwa w 1954 roku w opuszczonych budynkach ulokowano Zespół Szkół Rolniczych, który funkcjonował do 2007 roku. W 2000 roku salezjanie odzyskali swój majątek i założyli tu ośrodek wychowawczy dla chłopców.
Po śmierci obojga fundatorów, w 1691 roku, zakonnicy objęli w swoje posiadanie Różanystok i pobliską wieś Stock, zapisaną im w testamencie przez stolnikostwo. Rozwijali oni kult obrazu przez ponad 150 lat, publikując i wznawiając księgę cudów dokonanych przed obrazem Matki Bożej Różanostockiej, prowadząc liczne misje i dbając o materialny rozwój fundacji. W 1759 roku dokładnie na miejscu drewnianego kościoła rozpoczęli budowę ogromnej murowanej bazyliki, wzorowanej na kościele jezuitów w pobliskim Grodnie. Na jej wyposażenie złożyło się m.in. trzynaście ołtarzy oraz ambona w typie wileńskim, komplet intarsjonowanych mebli i dwadzieścia osiem obrazów ołtarzowych autorstwa bazylianina Antoniego Gruszeckiego. Przedstawiały one m.in. świętych Zakonu Kaznodziejskiego: Dominika, Katarzynę Sieneńską, Tomasza z Akwinu, Wincentego Ferrariusza. Kościół otoczono kamiennym murem, wzdłuż którego usytuowano pięć kaplic różańcowych. Uroczysta konsekracja świątyni miała miejsce w 1785 roku, a dziewięć lat później ukończono budowę nowego klasztoru dominikańskiego, przypominającego swym rzutem barokowy pałac.
Jednak zakonnicy niedługo cieszyli się stabilizacją. W 1795 roku folwark Różanystok, który znalazł się na terenie Prus Wschodnich został skonfiskowany, a zakonnikom przyznana coroczna pensja. W 1847 roku parafię różanostocką przejęli księża diecezjalni. Ostatni dominikanin Kwiryn Medyński zmarł w 1851 roku i został pochowany na różanostockim cmentarzu. Jego nagrobek, usytuowany w centrum cmentarza, ma formę prostopadłościanu zwieńczonego obeliskiem. Kolejnym ciosem było zamknięcie kościoła w 1866 roku przez władze carskie. W tym samym roku przekazano go duchowieństwu prawosławnemu i wkrótce rozpoczęto prace mające na celu umożliwienie odprawiania w nim nabożeństw w liturgii wschodniej. Usunięto dwa boczne ołtarze, organy, większość rzeźb i obrazów, które przekazano sąsiednim parafiom. Wieże zwieńczono kopułkami, a przed ołtarzem głównym wzniesiono drewniany ikonostas. Kult cudownego obrazu trwał jednak nadal, a w celu umożliwienia wiernym modlitwy, został on umieszczony w bocznym ołtarzu.
W 1901 roku kompleks klasztorny wraz z kościołem rząd carski przekazał żeńskiemu zakonowi prawosławnemu. Zakonnice rozpoczęły szeroko zakrojoną działalność edukacyjną i charytatywną. Zostawiły po sobie rozległy kompleks budynków zachowanych do dnia dzisiejszego. Należy do niego gmach klasztoru zwanego Drapieżnikiem (od słowa trapieznaja, czyli refektarz), neoromańska cerkiew Zaśnięcia NMP (obecnie kaplica katolicka p.w. Matki Bożej Wspomożenia Wiernych), pięknie zdobiona drewniana Zielona Willa, dwa murowane budynki szkolne (dzisiaj mieści się w nich gimnazjum i bursa salezjańska) oraz jeden murowano-drewniany (dawna szkoła podstawowa) i zespół murowanych obiektów położonych we wschodniej części założenia. Cały kompleks został otoczony kamiennym murem, a prowadziła do niego okazała brama usytuowana na osi wejścia do kościoła.
Działalność zakonnic przerwały wydarzenia 1915 roku. Zmuszone do ucieczki przed nadchodzącym frontem zabrały ze sobą cudowny obraz, który nigdy już do Różanegostoku nie wrócił. Pozostawiony przez nie zespół budynków mieszkalno-dydaktycznych oraz dawny klasztor dominikański i kościół objęli w 1919 roku salezjanie, których charyzmatem jest praca z młodzieżą. Aż do 1954 roku prowadzili oni w Różanymstoku kilka palcówek edukacyjnych, m.in. gimnazjum męskie, szkołę rolniczą i niższe seminarium duchowne. Pomagały im siostry salezjanki, przybyłe tutaj w 1922 roku na czele ze Sługą Bożą s. Laurą Meozzi. Był to pierwszy dom zakonny tego zgromadzenia w Polsce. W 1928 roku, po nieudanych staraniach o odzyskanie oryginału, salezjanie zamówili „kopię” cudownego obrazu Matki Bożej Różanostockiej. Ten czczony do dziś wizerunek, namalowany przez warszawskiego twórcę Jana Sawczyka, został 28 czerwca 1981 roku koronowany papieskimi koronami. Po przejęciu salezjańskiego kompleksu na skarb państwa w 1954 roku w opuszczonych budynkach ulokowano Zespół Szkół Rolniczych, który funkcjonował do 2007 roku. W 2000 roku salezjanie odzyskali swój majątek i założyli tu ośrodek wychowawczy dla chłopców.
Galeria zdjęć
