Facebook
Twitter

Wybierz język strony:

   
Fundacja Biebrzańska Dziukijos VVG Kalvarija VVG Biebrzański dar natury
Facebook
Twitter
 
Zalew w JanowieJanowska tkanina dwuosnowowa

Janów

Janów
Gmina Janów – gmina wiejska w województwie podlaskim, w powiecie sokólskim. Zajmuje obszar 20 774 ha, z czego 6 220 ha pokryte jest lasami stanowiącymi własność państwową i prywatną. Przez tereny gminy przepływa malownicza rzeka Kumiałka będąca dopływem Biebrzy. W 35 sołectwach mieszka około 5 tysięcy mieszkanców. Gmina Janów to obszar typowo rolniczy (ponad 1000 gospodarstw indywidualnych), coraz więcej rolników posiada nowoczesne, w pełni dostosowane do unijnych warunków gospodarstwa specjalizujące się w produkcji mleka, bydła, trzody chlewnej, drobiu, koni rasy sokólskiej oraz specjalistycznych upraw rolnych np.: warzywa, truskawki, porzeczki. Z rolnictwa utrzymuje się 90% ludności. Pomimo tego, iż podstawowym profilem produkcji rolnej pozostaje uprawa zbóź i ziemniaków, obserwuje się ciągle wzrastającą tendencję do wysokiej specjalizacji (głównie produkcji mleka) i zmiany profilu gospodarstw oraz rozwoju usług dla rolnictwa.
Janów początkowo zwano Przybudkiem. Po 1703 roku Kazimierz Sienicki założył wieś Przybudek znajdującą się na terenie dzierżawy trochimowskiej. W latach 1707-1713 kolejny dzierżawca trochimowski Jerzy Kacper Dewitz lokował tu miasteczko i wprowadził targi skutecznie konkurujące z korycińskimi i sokólskimi. W roku 1710 po raz pierwszy użyto nazwy Janowo, powstałej zapewne od imienia i ku czci króla Jan III Sobieskiego, pogromcy Turków. Od 1713 roku dzierżawa znajdowała się w rękach możnych Sapiehów. Jerzy Stanisław Sapieha zobowiązał się ufundować w miasteczku Janowie kaplicę i utrzymywać w niej stałego księdza. Kaplicę tę tymczasowo zlokalizowano w pomieszczeniu dworskim. Swój rozwój Janów zawdzięcza przede wszystkim żonie Jerzego Sapiehy – Teodorze z Sołtanów. W 1725 roku zrealizowała ona zobowiązanie męża w sprawie ufundowania kościoła. Po śmierci Sapiehy w 1732 roku w pełni samodzielnie kierowała dzierżawą do połowy 1767. Dzięki jej staraniom doszło w 1735 roku do przekształcenia kapelanii dworskiej w filię kościoła korycińskiego, a następnie do erygowania w 1744 janowskiej parafii. Jej też zapewne zawdzięcza Janów przestrzenny układ miejski z regularnie rozplanowanym rynkiem. W 1767 roku Antoni Tyzenhauz odebrał Teodorze Sapieżynie dzierżawę i utworzył rozległą gubernię janowską z siedzibą gubernatora w Janowie oraz klucz janowski obejmujący okoliczne wsie i folwarki. W czasie trwania obrad Sejmu Czteroletniego, tuż przed uchwaleniem Konstytucji 3 Maja, Janów, podobnie jak wiele innych miast o nieuregulowanym statusie, otrzymał w 1791 roku prawa miejskie. Zapewne od tego roku miasteczko posiada własny herb, który przedstawia wilka na tle liściastego drzewa.

Na przełomie wieków stacjonował tu szwadron pruskiego wojska pod dowództwem rotmistrza Jakuba Baranowskiego. Szwadron ten należał do tatarskiego pułku utworzonego za zgodą Prus przez chorążego trockiego, uprzednio pułkownika wojska polskiego, Tatara Janusza Tuhana Murzę Baranowskiego. Łącznie z rodzinami wojskowych stacjonowało w Janowie 86 osób, w tym 60 mężczyzn, 11 kobiet, 8 synów i 7 córek. Władze carskie zaliczały Janów, jako ośrodek janowskich dóbr państwowych Cesarstwa Rosyjskiego, do miast nadetatowych nie będących siedzibą powiatów. Dobra te od 1845 roku obejmowały gromady: kupliską, zdrojewską (Zdroje), czarnowieską oraz część ostrogórskiej. Napoleon Rouba na początku XX wieku pisał, że w Janowie było 2250 mieszkańców z czego 2/3 stanowili Żydzi oraz funkcjonowała tu fabryka żelaza z roczną produkcją przekraczającą 200 000 rubli. Kiedy Janów utracił prawa miejskie – nie jest do końca wiadomym. Podaje się datę 1897, jednak dokumenty rosyjskie aż do 1914 roku nazywały Janów miastem nadetatowym, a w świadomości mieszkańców jako miasto funkcjonował jeszcze do II wojny świtowej, zaś w 1921 roku nazwano go oficjalnie miasteczkiem, które posiadało 285 domów, 1509 mieszkańców, w tym aż 1027 Żydów.


W okresie międzywojennym było tu ponad dwadzieścia sklepów (prawie wszystkie należały do Żydów), trzy piwiarnie i trzy piekarnie, kilka zakładów rękodzielniczych m.in. trzy garbarnie, jedna gręplarnia (czesalnia wełny), farbiarnia, zakład czapniczy, wiatrak, było kilku krawców, kuśnierzy, kowali, lekarz, felczer weterynarii, dentysta, akuszerka, urząd pocztowo-telegraficzny, posterunek policji państwowej, urząd gminy, szkoła powszechna, apteka, Żydowski Bank Ludowy, Kasa Stefczyka, Ochotnicza Straż Pożarna oraz kilka stowarzyszeń kulturalno-oświatowych. Na skwerze obok kościoła w dawnym rynku stał artystycznie wykonany pomnik odzyskania niepodległości autorstwa kierownika miejscowej szkoły. Krajoznawca w 1937 roku tak m.in. pisał o Janowie: Nowy kościół murowany neoromański o dwóch wieżach, poświęcony w 1905 roku posiada polichromię Konstantego Czarnieckiego z Wilna. W wielkim ołtarzu stary obraz Matki Boskiej. Na cmentarzu drewniana kaplica. Ładna synagoga drewniana z 1740 r. powszechnego w okolicach Grodna typu. Stare grodzisko zwane okopami szwedzkimi. Przed wojną istniała tu odlewnia żelaza z roczną produkcją wartości przeszło 200.000 rubli. Targi we wtorki.


Obecnie Janów jest wsią wchodzącą w skład powiatu sokólskiego, siedzibą gminy i parafii rzymskokatolickiej.
 
Copyright (c) 2013. Fundacja Biebrzańska. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wykonanie 3Step sp. z o.o.
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie” Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 Informacje opracowane przez Fundację Biebrzańską i LGD Biebrzański Dar Natury. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
 
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie” Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 Informacje opracowane przez Fundację Biebrzańską i LGD Biebrzański Dar Natury. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
https://www.traditionrolex.com/1